Spis treści: Endometrioza. Przyczyny, objawy, leczenie choroby.
Endometrioza to tajemnicza choroba, która dotyka kobiet w wieku rozrodczym. Pomimo odkrycia schorzenia w XVIII wieku nadal stanowi zagadkę dla specjalistów, a często jest przez nich bagatelizowana. Endometrioza objawia się rozrostem błony śluzowej macicy poza jej obszarem, co powoduje ból i powstawanie licznych stanów zapalnych w całym organizmie. Dłużej nieleczona może prowadzić do niepłodności lub powodować zmiany nowotworowe.
Sytuację kobiet chorych na endometriozę pogarsza lekceważenie tego groźnego schorzenia przez niektórych lekarzy. Wielu z nich nie potrafi właściwie zdiagnozować choroby, która rozwija się latami i utrudnia normalne funkcjonowanie – zwłaszcza podczas menstruacji. Na szczęście, świadomość na ten temat rośnie. Coraz więcej kobiet zdaje sobie sprawę z istnienia endometriozy, a badacze odkrywają kolejne metody leczenia.
Wśród nich popularność zyskuje medyczna marihuana. Jej działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne jest idealnym remedium na objawy endometriozy. Czy konopie indyjskie są w stanie całkowicie wyleczyć chorobę?
Endometrioza – charakterystyka
W języku specjalistycznym endometrioza określana jest również jako “gruczolistość macicy” lub “wędrująca śluzówka macicy”.
Zgodnie z aktualną wiedzą, na świecie na endometriozę cierpi 10 proc. (około 190 milionów) kobiet w wieku rozrodczym. Jednak wiele osób pozostaje niezdiagnozowanych ze względu na szerokie spektrum objawów i lekceważące podejście lekarzy do bólów menstruacyjnych. Odsetek chorych może być znacznie wyższy. W pojedynczych przypadkach przerost endometrium wystąpił również u mężczyzn podczas terapii hormonalnej związanej z rakiem gruczołu krokowego.
Ogniska endometriozy u większości chorych występują w jamie otrzewnej miednicy. Jednak zdarzają się również w jajnikach, pęcherzu moczowym czy jelitach. Zanotowano jednostkowe przypadki występowania endometrium w mózgu lub płucach. Jak widać, endometrioza jest chorobą, która wpływa na funkcjonowanie całego organizmu.
Przyczyny endometriozy
Specjaliści nie są zgodni w kwestii przyczyn występowania endometriozy. Niektóre źródła za główny czynnik podają predyspozycje genetyczne. Inne wskazują, że większe znaczenie ma styl życia, dieta lub okres prenatalny. Bez wątpienia każdy przypadek jest indywidualny, a na chorobę może mieć wpływ kilka czynników jednocześnie.
Okres prenatalny
Wśród powodów związanych z życiem płodowym wymieniane są: niska masa urodzeniowa dziecka oraz spowolniony jej przyrost podczas ciąży, przedwczesny poród lub wystąpienie stanu przedrzucawkowego w jego trakcie. Stwierdzono również, że pacjentki z endometriozą często mają skróconą odległość między odbytem a tylnym spoidłem warg sromowych, co zwiększa szansę na zachorowanie aż 15-krotnie.
Wiek pierwszej miesiączki
W wielu badaniach wśród przyczyn endometriozy wskazywany jest wczesny wiek wystąpienia pierwszej miesiączki. Agresywne zmiany mogą być spowodowane przez krwawienie maciczne u noworodków, które z kolei wynika często z wcześniej wspomnianego stanu przedrzucawkowego lub obniżonej masy ciała w życiu płodowym.
Czynniki zewnątrzne
Na rozwój endometriozy wpływają wszelkie problemy hormonalne i choroby autoimmunologiczne. Jednym z istotniejszych czynników wydaje się również być ekspozycja na ksenobiotyki, czyli szkodliwe związki powstające podczas produkcji przemysłowej. Największą zapadalność na gruczolistość macicy odnotowuje się wśród kobiet z wysokim stężeniem dioksyn we krwi.
Dieta
Ze względu na pozytywny wpływ zmiany diety na występowanie objawów, badacze wskazują nieprawidłowe żywienie jako kolejny prawdopodobny powód występowania endometriozy. Dieta wysokiego ryzyka obejmuje częste spożywanie czerwonego mięsa i tłuszczów trans. Innym powodem mającym związek z odżywianiem są zaburzenia w mikrobiomie jelit.
Czynniki genetyczne
Od wielu lat badany jest wpływ genetyki na pojawienie się choroby. Jeśli matka, babcia lub siostra pacjentki choruje na endometriozę, prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta. U bliźniąt jednojajowych odsetek ten wynosi aż 80 proc. W ostatnim czasie jednak odchodzi się od stwierdzenia, jakoby czynniki genetyczne były bezpośrednią przyczyną choroby. Raczej tworzą jedynie predyspozycje ku jej rozwojowi.
Objawy endometriozy
Objawy endometriozy pojawiają lub znacznie nasilają się podczas miesiączki. Występują zazwyczaj w przeciągu kilku lat od pierwszego krwawienia miesięcznego. Do najczęstszych symptomów należą:
- bolesne okresy, które trwają ponad 5 dni i są bardzo obfite
- syndrom napięcia przedmiesiączkowego
- przewlekły ból okolic miednicy
- ból podczas stosunków seksualnych lub tuż po nich
- bolesne wypróżnienia
- bolesne oddawanie moczu
- problemy trawienne: wzdęcia, rozwolnienie, zaparcia
- plamienia międzymiesiączkowe
- przewlekłe zmęczenie
- czasem obecność krwi w kale lub moczu
- niepokój
- problemy z zajściem w ciążę
Rodzaje endometriozy
Podział endometriozy opiera się na umiejscowieniu ognisk zapalnych lub stopniach zaawansowania choroby. W pierwszym przypadku wyróżniamy endometriosis:
- genitalis interna – ogniska endometriozy występują w mięśniu macicy lub jajowodach
- genitalis externa – stany zapalne w innych miejscach układu płciowego
- extragenitalis – ogniska poza układem płciowym
Zgodnie z klasyfikacją stworzoną przez Amerykańskie Towarzystwo Medyczne Rozrodu etapy choroby prezentują się jak poniżej:
- endometrioza I stopnia (minimalna) – ogniska endometriozy mają wielkość poniżej 5 mm, a w jajnikach i jajowodach stwierdza się obecność zrostów nieunaczynionych
- endometrioza II stopnia (łagodna) – zmiany powyżej 5 mm poza jajowodami i jajnikami, niekiedy widoczne również w zagłębieniu odbytniczo-macicznym; ponadto występują torbiele czekoladowe (endometrialne);
- endometrioza III stopnia (umiarkowana) – więzadła krzyżowo-maciczne ulegają zrośnięciu z jajowodami i jajnikami; zrosty występują dodatkowo w strzępkach jajowodów, a we wcześniej powstałych pojawiają się ogniska endometriozy
- endometrioza IV stopnia (ciężka) – najcięższa postać choroby – macica traci ruchomość lub jest przyrośnięta w tyłozgięciu, do jelit, ewentualnie przemieszczona ku tyłowi; w jelitach zrosty z otrzewną i w zagłębieniu odbytniczo-macicznym; ogniska endometriozy w dużych ilościach w pochwie, wyrostku robaczkowym, pęcherzu moczowym oraz szyjce macicy
Endometrioza – diagnostyka
Jeśli podejrzewasz u siebie endometriozę, wybierz się do lekarza specjalizującego się w tej chorobie. Niestety nadal wielu ginekologów bagatelizuje bolesne miesiączki lub przepisuje antykoncepcję hormonalną bez ustalenia ich przyczyny. Warto poszukać opinii o lekarzu i ustalić, czy zajmuje się diagnostyką i leczeniem endometriozy.
Wprawiony ginekolog dostrzeże większe ogniska zapalne obecne w narządach rodnych podczas klasycznego USG. Jednak diagnostyka stricte nastawiona na wykrycie choroby obejmuje szereg dodatkowych badań. Standardem jest pobranie krwi w celu ustalenia poziomu markera CA-125, który u kobiet chorych na endometriozę zazwyczaj jest znacznie podwyższony.
Kiedy lekarz podejrzewa istnienie ognisk choroby w jelitach lub tylnej części macicy, wykonuje USG przez odbyt. Pomocne jest również skierowanie na rezonans magnetyczny w celu ustalenia dokładnego umiejscowienia zmian chorobowych. W przypadku endometriozy głęboko naciekającej, która występuje w obszarze pęcherza moczowego i jelita grubego, dodatkowa diagnostyka obejmuje również kolonoskopię.
Najbardziej inwazyjnym badaniem, a zarazem zabiegiem, jest laparoskopia, podczas której lekarz usuwa chirurgicznie obecne torbiele endometrialne i zauważalne ogniska. Zalecana jest w ostateczności, kiedy pacjentka nie reaguje na leczenie farmakologiczne, przewlekły ból poważnie utrudnia jej funkcjonowanie lub istnieje ryzyko przekształcenia zmian endometrialnych w nowotworowe. Ewentualnie służy usunięciu zmian trudno dostępnych m.in. w okolicach więzadeł krzyżowo-macicznych.
Metody stosowane w leczeniu endometriozy
Leczenie farmakologiczne
Pierwszym etapem w leczeniu endometriozy jest terapia farmakologiczna. Stosowane w niej są tabletki antykoncepcyjne lub leki zmniejszające wzrost błony śluzowej na ściankach macicy i w ogniskach endometriozy. Niektórzy lekarze są przeciwni przepisywaniu leków o działaniu antykoncepcyjnym w leczeniu choroby powodującej niepłodność, zwłaszcza w przypadku kobiet po 30. roku życia. Jednak terapia hormonalna nadal jest terapią pierwszego rzutu, która ma na celu zmniejszenie bólu związanego z endometriozą.
Drugim rodzajem zalecanych leków są progestageny, które zmniejszają wykwity endometriotyczne poprzez hamowanie wzrostu błony endometrium. Dodatkowo działają przeciwbólowo. Również wpływają na układ hormonalny, dlatego do częstych skutków ubocznych należą zatrzymywanie wody w organizmie, wzrost masy ciała i nieregularne miesiączkowanie.
Farmaceutykami o podobnym działaniu są danazol i analogi gonadoliberyny. Prowadzą do zaniku endometrium poprzez hamowanie uwalniania i syntezy gonadotropin oraz hormonów jajnika w przypadku pierwszego preparatu, a gonadoliberyny przy stosowaniu leków z drugiej grupy. Podczas ich przyjmowania dochodzi do zaniku owulacji i miesiączkowania. Ze względu na liczne skutki uboczne m.in. działanie androgenne, hirsutyzm i trądzik odchodzi się od leczenia endometriozy danazolem. Z kolei analogi gonadoliberyny prowadzą do hipoestrogenizmu, a terapia nimi jest kosztowna.
Innymi metodami łagodzenia objawów endometriozy są: hormonalna wkładka domaciczna, niesteroidowe leki przeciwzapalne, inhibitory aromatazy oraz preparaty regulujące produkcję estrogenu i progesteronu. Jak widać, w terapii farmakologicznej gruczolistości macicy trudno uniknąć ingerencji w gospodarkę hormonalną.
Leczenie chirurgiczne
Chirurgiczne wycięcie zmian przeprowadzane jest podczas laparoskopii. Usuwane są wykwity o wielkości powyżej 3 cm oraz ewentualne zrosty. Płodność kobiety ulega poprawie średnio w przeciągu pół roku od zabiegu. Aby zapobiec nawrotowi choroby, konieczne jest usunięcie wszystkich ognisk. Niestety, jest to niezmiernie trudne.
Usunięcie narządów rodnych
Bardziej radykalną metodą stosowaną w ostateczności i w przypadku kobiet nie planujących ciąży jest usunięcie macicy wraz z jajnikami. Jednak nie gwarantuje to ustąpienia objawów, jeśli zmiany endometrialne obecne są w innych narządach. Zarazem w przypadku laparoskopii, jak i usunięcia narządów rozrodczych, bardzo ważne jest oddanie się w ręce doświadczonego specjalisty. Niedokładne przeprowadzenie zabiegu lub operacji może skutkować powikłaniami i nawrotem choroby.
Leczenie endometriozy za pomocą medycznej marihuany
Medyczna marihuana znana jest ze swojego działania zmniejszającego stan zapalny i właściwości przeciwbólowych. Ponad 12.5 proc. kobiet cierpiących na endometriozę przyznaje się do wykorzystywania konopi indyjskich w celu łagodzenia objawów. Istnieją przypuszczenia, że endometrioza należy do grupy chorób związanych z klinicznym niedoborem endokannabinoidów w organizmie. Wskazuje na to charakter jej objawów oraz częste trudności w znalezieniu przyczyny schorzenia podczas rutynowych badań medycznych.
Wpływ CBD
Kluczowym objawem endometriozy jest migracja komórek endometrium poza macicę. Proces ten ulega nasileniu podczas stymulacji receptora GPR18. Badanie z 2011 roku wykazało, że CBD zapobiega negatywnemu działaniu tego receptora, dzięki czemu w teorii powinno hamować rozprzestrzenianie endometrium.
Receptory kannabinoidowe CB1 i CB2
Oprócz tego u kobiet cierpiących na endometriozę stwierdzono niższy poziom receptorów CB1 w jamie macicy. Kobiecy układ rozrodczy ma drugą co do wielkości ich liczbę, zaraz po mózgu. Kliniczny niedobór kannabinoidów może prowadzić do rozrostu endometrium i jego rozprzestrzeniania się oraz zwiększenia objawów bólowych. receptory
Kolejnym dowodem na działanie przyczynowe kannabinoidów są wyniki badania z 2017 roku. Wykazało ono pozytywny wpływ substancji stymulujących receptory CB1 i CB2, który polegał na zmniejszeniu rozrostu komórek chorobowych oraz zwielokrotnieniu ich rozpadu.
Medyczna marihuana a endometrioza – podsumowanie
Zważywszy na inwazyjność tradycyjnych metod leczenia endometriozy, medyczna marihuana wydaje się być długo wyczekiwanym remedium z niemal zerowymi skutkami ubocznymi. Coraz więcej kobiet stosuje ją w celu złagodzenia bólu. Jednak właśnie świadomość, że może skutecznie zapobiegać rozrostowi endometrium, nakazuje bliższe przyjrzenie się temu rodzajowi terapii.
Temat leczenia endometriozy medyczną marihuaną jest nowy w świecie nauki, jednak badacze dokładają wszelkich starań do odkrycia kolejnych mechanizmów wspomagających walkę z chorobą. Najbliższe lata prawdopodobnie przyniosą kolejne pozytywne doniesienia.
– Czy medyczna marihuana jest bezpieczna dla kobiet w ciąży?
“Nie. Medyczna marihuana jest jednym z leków który jest zabroniony dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Może negatywnie wpływać negatywnie na wagę oraz rozwój dziecka.”
Zapoznaj się z naszym artykułem na ten temat:
Czy można stosować marihuanę w ciąży i podczas karmienia piersią?
– Jak zostać pacjentem Medicana?
“Przejdź do strefy pacjenta, załóż konto, wypełnij wywiad medyczny i poczekaj na naszą mailową odpowiedź.”
Przeczytaj więcej na ten temat:
Jak zakwalifikować się na terapię medyczną marihuaną?
– Jaki lekarz może przepisać medyczną marihuanę?
“Do jej wystawienia, uprawnieni są lekarze wszystkich specjalizacji medycznych, poza lekarzami weterynarii.”
Oto lista lekarzy Medicana, którzy mają bardzo duże doświadczenie w prowadzeniu terapii medyczną marihuaną:
– Czy medyczna marihuana jest bezpieczna dla kobiet w ciąży?
“Nie. Medyczna marihuana jest jednym z leków który jest zabroniony dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Może negatywnie wpływać negatywnie na wagę oraz rozwój dziecka.”
Zapoznaj się z naszym artykułem na ten temat:
Czy można stosować marihuanę w ciąży i podczas karmienia piersią?
– Jak zostać pacjentem Medicana?
“Przejdź do strefy pacjenta, załóż konto, wypełnij wywiad medyczny i poczekaj na naszą mailową odpowiedź.”
Przeczytaj więcej na ten temat:
– Jaki lekarz może przepisać medyczną marihuanę?
“Do jej wystawienia, uprawnieni są lekarze wszystkich specjalizacji medycznych, poza lekarzami weterynarii.”
Oto lista lekarzy Medicana, którzy mają bardzo duże doświadczenie w prowadzeniu terapii medyczną marihuaną:
– Czy medyczna marihuana jest bezpieczna dla kobiet w ciąży?
“Nie. Medyczna marihuana jest jednym z leków który jest zabroniony dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Może negatywnie wpływać negatywnie na wagę oraz rozwój dziecka.”
Zapoznaj się z naszym artykułem na ten temat:
Czy można stosować marihuanę w ciąży i podczas karmienia piersią?
– Jak zostać pacjentem Medicana?
“Przejdź do strefy pacjenta, załóż konto, wypełnij wywiad medyczny i poczekaj na naszą mailową odpowiedź.”
Przeczytaj więcej na ten temat:
– Jaki lekarz może przepisać medyczną marihuanę?
“Do jej wystawienia, uprawnieni są lekarze wszystkich specjalizacji medycznych, poza lekarzami weterynarii.”
Oto lista lekarzy Medicana, którzy mają bardzo duże doświadczenie w prowadzeniu terapii medyczną marihuaną:
