Dziecko autystyczne ma trudności w komunikacji i kontaktach społecznych. Oprócz tego występuje całe spektrum innych objawów, które u każdego pacjenta mogą być inne.
Czy da się wyleczyć autyzm? Całkowite wyleczenie zaburzenia jest niemożliwe. Mózg od początku rozwija się w odmienny sposób niż u zdrowych dzieci. Terapia spektrum autyzmu opiera się na łagodzeniu objawów i przystosowaniu dziecka do codziennego życia w społeczeństwie. Jak wygląda autyzm u dorosłych? Objawy są zazwyczaj odczuwalne w znacznie mniejszym stopniu.
Jedną z efektywnych metod łagodzenia objawów jest stosowanie medycznej marihuany. Potwierdzają to badania wybitnego naukowca zajmującego się tematem konopi indyjskich w medycynie – doktora Raphaela Mechoulama. U niektórych pacjentów zażywanie CBD pozwoliło na całkowite odstawienie farmaceutyków. Jakie korzyści niosą kannabinoidy dla chorych ze spektrum autyzmu?
Autyzm – co to jest?
Autyzm (autism spectrum disorder, ASD) nie jest uznawany za chorobę, a zaburzenie rozwoju o charakterze neurologicznym. Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się we wczesnym dzieciństwie. Zmiany, które zachodzą w mózgu autystycznego dziecka, są nieodwracalne i rzutują na całe późniejsze życie. Zaburzenie fachowo określane jest jako spektrum autyzmu, ponieważ u każdego objawy są inne i mają różne nasilenie.
W Polsce nie przeprowadzono dokładnych badań, które umożliwiłyby określenie rozpowszechnienia autyzmu. Statystyki z innych krajów europejskich wskazują na występowanie schorzenia u 1 proc. populacji.
Z kolei w USA diagnozę zaburzenia autystycznego słyszy 1 na 54 dzieci. Jest wykrywane u chłopców cztery razy częściej niż autyzm u dziewczynek. Powodem może być zróżnicowanie symptomów pomiędzy płciami, co utrudnia postawienie właściwej diagnozy.
Kluczowym objawem autyzmu są trudności w kontaktach z otoczeniem i brak zdolności adaptacji do norm społecznych. Dzieci i dorośli cierpiący na zaburzenia autystyczne często określani są jako dziwni oraz zamknięci w sobie. Powodem jest odmienna struktura i rozwój ich mózgów.
Autyzm – przyczyny
Konkretne przyczyny autyzmu u dzieci nie są dokładnie znane. Jednak większość specjalistów za główny czynnik rozwoju zaburzenia podaje podłoże genetyczne. Obecnie wyszczególniono aż 65 genów bezpośrednio związanych z autyzmem i ponad 200, które mogą przyczynić się do jego powstawania.
Uwarunkowania genetyczne czasami przekazują rodzice, a w innych przypadkach objawy zaburzenia dostrzegalne są u dalszych krewnych. Szanse urodzenia dziecka ze spektrum autyzmu rosną, kiedy wcześniejsze potomstwo jest autystyczne. Badania genetyczne rodziców na autyzm są również ważnym punktem diagnostyki.
W latach 90. poruszenie wśród rodziców wywołały publikacje Andrew Wakefielda świadczące o możliwości wystąpienia autyzmu po szczepieniu szczepionką MMR. Następne badania nie potwierdziły jego teorii. Po krótkim czasie znaleziono dowody na sfałszowanie wyników badań podanych przez Wakefielda, który finansowany był przez osoby ubiegające się o odszkodowania od firm farmaceutycznych. Lekarz stracił prawo do wykonywania zawodu. Analiza wyników badań, które objęły ponad 1.2 miliona dzieci, dowiodła, że szczepionki nie mają wpływu na wystąpienie spektrum autyzmu.
Autyzm – objawy
Objawy spektrum autyzmu obejmują cechy i zachowania rozpoznawane w trzech obszarach, określonych jako triada autyzmu: interakcje społeczne, komunikacja i powtarzalne zachowania. Należy pamiętać, że nie wszyscy chorzy doświadczają wszystkich symptomów w takim samym stopniu.
Interakcje społeczne
- trudności w prawidłowym rozumieniu zachowań i słów innych ludzi
- utrudnione nawiązywanie głębszych relacji, takich jak przyjaźń i miłość
- brak zainteresowania innymi osobami, u dzieci często brak świadomości ich obecności
- niezdolność rozumienia uczuć i mówienia o nich
- nieumiejętność zabawy czy pracy w grupie
- dziecko nie wskazuje palcem na różne przedmioty i nie zwraca uwagi, kiedy są wskazywane przez inną osobę
- dziecko nie wchodzi w role podczas zabawy (np. nie bawi się w dom)
- brak umiejętności naśladowania czy powtarzania po innych
- dzieci z autyzmem nie dzielą się swoimi osiągnięciami
Komunikacja
- opóźnienia w nauce mówienia
- unikanie kontaktu wzrokowego
- brak umiejętności odczytywania mimiki, tonu głosu i gestów drugiej osoby
- echolalia – powtarzanie słów lub zdań po kimś innym
- wypowiedzi nieadekwatne do sytuacji
- dosłowne rozumienie słów innych osób, także powiedzianych w formie metafory czy ironii
- brak kontroli nad tonem głosu i własną mimiką
- trudności w komunikowaniu własnych potrzeb
Powtarzalne zachowania
- silne przywiązanie do rutyny np. trasy spacerów czy kolejności ustawienia książek na półce
- nadmierny stres w momencie, kiedy rutyna zostaje zaburzona
- silne przywiązanie do pojedynczych przedmiotów
- ciągłe powtarzanie tych samych ruchów tzw. stereotypie ruchowe lub manieryzmy
- długotrwała koncentracja na jednej czynności lub obserwowaniu konkretnej rzeczy
Pierwsze objawy autyzmu u dzieci dostrzegalne są już u niemowląt. Dziecko nie uśmiecha się do innych, nie reaguje na wydawane dźwięki czy zachęty do zabawy. Roczne dzieci nie gaworzą i nie umieją powtarzać gestów, takich jak wskazywanie palcem lub machanie. Rozwój mowy u dziecka z autyzmem jest opóźniony – bywa, że w wieku dwóch lat nie potrafi jeszcze mówić lub używa słów o nieprawidłowym znaczeniu.
Rodzaje autyzmu
Autyzm wczesnodziecięcy
Diagnozowany jest u dzieci, dlatego jego nazwa to autyzm dziecięcy. Objawy pojawiają się przed trzecim rokiem życia i obejmują wszystkie trzy kategorie triady. Najczęściej występujący rodzaj zaburzenia autystycznego. Zazwyczaj diagnoza stawiana jest we wczesnym dzieciństwie. Znany również jako autyzm Kannerowski od nazwiska lekarza, który opisał go po raz pierwszy. Niełatwo jest zdiagnozować autyzm u niemowląt. Objawy stają się bardziej widoczne, gdy nadchodzi czas na rozwój mowy.
Autyzm atypowy
W przypadku atypowego autyzmu u dzieci objawy pojawiają się w późniejszym wieku lub nie obejmują wszystkich kategorii triady. Powodem do stwierdzenia tego rodzaju zaburzenia są wszelkie odchylenia od “tradycyjnego” autyzmu. Autyzm atypowy objawy może mieć bardzo nieliczne.
Zespół Aspergera
Osoby z zespołem Aspergera rozwijają się w takim samym tempie jak rówieśnicy, ale w wyjątkowy sposób. Często mają ponadprzeciętny iloraz inteligencji i nietypową, wąską dziedzinę zainteresowań. Dziecko autystyczne wykazuje objawy zespołu Aspergera najczęściej w relacjach społecznych i komunikacji, m.in. poprzez trudności w komunikacji, zaburzenia rozwoju mowy, problemy w rozumieniu, a także zaburzenia lękowe i wycofanie się z życia społecznego.
Autyzm – diagnostyka
Diagnostyka autyzmu opiera się głównie na wywiadzie z rodzicami oraz uważnym obserwowaniu zachowań i rozwoju dziecka. Coraz popularniejszym standardem jest diagnoza według protokołu ADOS (Autism Diagnosis Observation Schedule).
Pierwszym etapem diagnostyki jest stwierdzenie, czy pacjent rozwija się w prawidłowym tempie. Zazwyczaj lekarz (psychiatra dziecięcy lub terapeuta) zadaje rodzicom szereg pytań odnośnie sposobu wypowiedzi dziecka, zachowań, ewentualnych trudności w nauce. U dzieci z historią autyzmu w rodzinie raz na parę miesięcy należy wykonywać badania przesiewowe.
W drugim etapie diagnostyki bierze udział więcej specjalistów (neurolog, pediatra, psycholog, psychiatra) i wykonywana jest większa ilość badań. Służy wykluczeniu dolegliwości, które mogą powodować cechy autystyczne u zdrowych dzieci. Wśród zalecanych badań znajdują się:
- badania krwi
- badania neurologiczne
- badanie słuchu i okulistyczne
- badanie w kierunku toksoplazmozy i cytomegalii
Niektórzy lekarze przeprowadzają również badania genetyczne u rodziców, aby stwierdzić czy ich DNA posiada geny odpowiedzialne za zaburzenia autystyczne lub choroby podobne do autyzmu. Pamiętajmy, że autyzm objawy u dorosłych może mieć niemal niezauważalne.
Leczenie autyzmu
Fundamentem leczenia spektrum autyzmu jest dobranie właściwej psychoterapii. W zależności od objawów w proces angażuje się kilku specjalistów: pedagog specjalny, psycholog, psychiatra i logopeda. Jeśli zlecone zostaną niestandardowe metody terapii, podejmuje się współpracę ze specjalistą z danej dziedziny, co ma na celu poprawić jakość życia pacjentów.
Metody psychoterapii
Do najpopularniejszych metod terapii autyzmu w Polsce należą:
- terapia behawioralna
- TEACCH – kompleksowa terapia, sposób edukacji i komunikacji dostosowane do dzieci z autyzmem, prowadzona w specjalnych szkołach
- Early Start Denver Model (ESDM) – terapia dla dzieci w wieku od 12 do 60 miesięcy prowadzona w formie interwałów, podczas których wdrażana jest nauka właściwych zachowań i specjalnych technik mających na celu przyspieszenie rozwoju dziecka
- RDI – terapia obejmująca wszystkich członków rodziny, oparta jest na teorii inteligencji dynamicznej i jej aktywacji
- metoda Opcji / The Son-Rise – metoda leczenia autyzmu oparta na wspólnej zabawie
- model DIR/Floortime – dziecko przechodzi od nowa całą ścieżkę rozwoju społecznego i uczy się zachowań, których nie udało mu się opanować we wczesnych etapach życia
- metoda 3i – intensywna indywidualna terapia, zazwyczaj odbywa się w wyspecjalizowanym ośrodku; opiera się na dołączaniu do dziecka w zabawach i wejściu w jego świat oraz rozwoju umiejętności i zachowań pominiętych we wcześniejszych etapach życia
Wśród innych metod wykorzystywanych dodatkowo przy leczeniu autyzmu warto wyszczególnić dogoterapię, hipoterapię, muzykoterapię, biofeedback, metodę Weroniki Sherborne i Metodę Dobrego Startu.
Farmakoterapia
Nie ma jednego leku, który oddziałuje na wszystkie objawy autyzmu u dorosłych i dzieci. Farmakoterapia wykorzystywana jest jako wspomaganie psychoterapii lub w celu radzenia sobie z najbardziej dokuczliwymi symptomami. Jeśli u dziecka pojawiają się zachowania destrukcyjne – agresja, napady szału, autoagresja – lekarz zaleca przyjmowanie rysperydonu lub arypiprazolu. Przy dotkliwych tikach i powtarzalności ruchów przepisywane są leki przeciwpsychotyczne.
Często u dzieci ze spektrum autyzmu występują objawy ADHD m.in. trudności w skupieniu uwagi, nadpobudliwość ruchowa czy impulsywność. Wtedy w leczeniu wykorzystywane są metylofenidat lub atomoksetyna.
Zastosowanie medycznej marihuany w leczeniu autyzmu
Medyczna marihuana posiada właściwości, które są w stanie zmniejszyć co najmniej kilka objawów autyzmu. Badanie kliniczne przeprowadzone przez doktora Mechoulama i jego zespół wykazało, że ⅓ badanych odniosła znaczną poprawę i ustąpienie symptomów choroby po stosowaniu przez okres 6 miesięcy olejku z 30 proc. CBD i 2 proc. THC. Ponad połowa uczestników określiła umiarkowaną poprawę w zmniejszeniu objawów, których nie zaobserwowano w grupie placebo.
Spektrum autyzmu a leki zawierające medyczną marihuanę
W przeprowadzonym badaniu dotyczącym osób w spektrum zaburzeń autystycznych poprawie uległy:
- zdolność koncentracji,
- nadmierne pobudzenie,
- agresja,
- apetyt,
- zaburzenia snu.
Po pół roku stosowania medycznej marihuany 10 do 20 proc. pacjentów z diagnozą autyzmu przestało przyjmować leki przeciwpsychotyczne i przeciwpadaczkowe, które zmniejszają częstotliwość napadów padaczkowych. Zaledwie u ¼ osób wystąpiły skutki uboczne (m.in. niepokój czy nadmierna senność), jednak o niskim nasileniu.
Zespół Mechoulama przeprowadził trzy badania dotyczące leczenia autyzmu u dzieci. Każde z nich potwierdzało, że medyczna marihuana pomaga dzieciom w zmniejszaniu objawów choroby.
Medyczna marihuana a autyzm – podsumowanie
Powyższe dowody nie są jedynymi potwierdzającymi, że terapia marihuaną medyczną pomaga w łagodzeniu objawów spektrum autyzmu. Na pewno nie powinna ona zastępować psychoterapii, jednak z powodzeniem może wypierać farmaceutyki.
Naturalne środki lecznicze są zdrowsze, zwłaszcza kiedy w grę wchodzi leczenie dzieci. Dodatkowo konopie indyjskie są bezpieczniejsze od tradycyjnie stosowanych leków farmakologicznych.
– Czy medyczna marihuana jest lekiem?
“Tak, medyczna marihuana to pełnowartościowy lek, który jest przepisywany na receptę i dostępny tylko w aptekach.”
Dowiedz się więcej o medycznej marihuanie:
Jak medyczna marihuana wpływa na organizm.
– Jak szybko działa medyczna marihuana?
“To zależy od formy podania. Najszybciej jednak działa waporyzacja – już po kilku minutach można poczuć jej działanie.”
Może to Cię zaciekawi:
W jaki sposób stosować medyczną marihuanę?
– Czy medyczna marihuana jest lekiem?
“Tak, medyczna marihuana to pełnowartościowy lek, który jest przepisywany na receptę i dostępny tylko w aptekach.”
Dowiedz się więcej o medycznej marihuanie:
Jak medyczna marihuana wpływa na organizm.
– Jak szybko działa medyczna marihuana?
“To zależy od formy podania. Najszybciej jednak działa waporyzacja – już po kilku minutach można poczuć jej działanie.”
Może to Cię zaciekawi:
W jaki sposób stosować medyczną marihuanę?
– Czy medyczna marihuana jest lekiem?
“Tak, medyczna marihuana to pełnowartościowy lek, który jest przepisywany na receptę i dostępny tylko w aptekach.”
Dowiedz się więcej o medycznej marihuanie:
Jak medyczna marihuana wpływa na organizm.
– Jak szybko działa medyczna marihuana?
“To zależy od formy podania. Najszybciej jednak działa waporyzacja – już po kilku minutach można poczuć jej działanie.”
Może to Cię zaciekawi:
