Na choroby wątroby cierpi coraz więcej osób, co jest związane przede wszystkim z prowadzonym stylem życia i niewłaściwą dietą. Jedną z nich jest marskość wątroby, czyli schorzenie, w którym powstałych zmian nie da się odwrócić. Czy w takim przypadku medyczna marihuana może przynieść korzyści terapeutyczne? Okazuje się, że tak. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak dokładnie konopie oddziałują na wątrobę i w jaki sposób mogą poprawić życie pacjentów z marskością wątroby.
Czym jest marskość wątroby?
Marskość wątroby to stan nadmiernego zwłóknienia tego narządu, w którym zamiast podstawowej struktury anatomicznej wątroby, czyli zrazików wątrobowych, dochodzi do rozrostu tzw. guzków regeneracyjnych – skupisk komórek wątrobowych, które są otoczone gęstymi pasmami tkanki łącznej.
Zmiana struktury wątroby powoduje, że zaburzeniom ulega wymiana substancji odżywczych i produktów przemiany materii, a także utrudniony zostaje odpływ żółci do kanalików żółciowych, co w konsekwencji prowadzi do niedokrwienia i martwicy.
Co więcej, w ciężkim stadium choroby rozwija się nadciśnienie wrotne, czyli choroba charakteryzująca się zwiększeniem ciśnienia w żyle wrotnej, której zadaniem jest doprowadzanie krwi z układu pokarmowego do wątroby. Powikłaniem takiego stanu mogą być żylaki narządów przewodu pokarmowego, których pęknięcie i krwotok może spowodować wstrząs, a nawet śmierć pacjenta.
Przyczyny marskości wątroby
Nie ma jednej głównej przyczyny marskości wątroby, poniewaz do rozwoju schorzenia może prowadzić wiele czynników. Jednak najczęstszym podłożem choroby jest alkoholowe uszkodzenie wątroby, nazywane również marskością alkoholową, które związane jest z piciem dużych ilości alkoholu.
Zdecydowanie rzadziej czynnikiem chorobotwórczym jest:
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
- choroba Wilsona,
- galaktozemia,
- hemochromatoza,
- mukowiscydoza,
- porfiria,
- sarkoidoza,
- schorzenia dróg żółciowych (np. pierwotne zapalenie dróg żółciowych, niedrożność wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, niedrożność zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych),
- stosowanie niektórych leków (np. metotreksatu lub amiodaronu),
- toksyny,
- wirusowe zapalenie wątroby typu B i C.
Do rozwoju choroby może przyczynić się również cukrzyca, niedożywienie, otyłość (niealkoholowe uszkodzenie wątroby), schistosomoza (choroba pasożytnicza) oraz działanie mykotoksyn (pleśni).
Czynniki ryzyka marskości wątroby
W przypadku chorób wątroby, takich jak marskość wątroby, istnieją czynniki, które zwiększają ryzyko rozwinięcia się schorzenia. Wśród nich wymienia się przede wszystkim nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu, płeć męską i uwarunkowania genetyczne.
Objawy marskości wątroby
Pierwsze objawy marskości wątroby
W większości przypadków marskość nie daje charakterystycznych objawów lub chorzy nie łączą ich z problemami z wątrobą, a sama choroba wykrywana jest podczas rutynowego badania USG lub pogłębionych badań diagnostycznych, jak np. biopsja wątroby.
Do takich objawów zalicza się m.in:
- bolesne skurcze mięśni,
- nudności,
- osłabienie,
- pogorszenie tolerancji wysiłku,
- powiększenie obwodu brzucha,
- świąd,
- utratę apetytu.
Objawy związane z rozwojem choroby
Warto zdawać sobie sprawę, że wątroba spełnia w organizmie wiele ważnych funkcji, co sprawia, że w chorobach wątroby, takich jak marskość czy zwłóknienie wątroby, dolegliwości postępują i zaczynają dotykać nie tylko tego narządu, ale również coraz większej ilości układów, w tym mózgu, nerek, płuc i układu krążenia.
Na przykład w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia, pojawiają się zaburzenia hormonalne, czego następstwem jest zmniejszenie popędu płciowego, zaburzenia miesiączkowania u kobiet oraz zmiana owłosienia i zanik jąder u mężczyzn.
W zaawansowanym stadium mogą wystąpić także objawy niewydolności oddechowo-krążeniowej, ostrej niewydolności nerek, a nawet śpiączka.
Objawy skórne w marskości wątroby
Charakterystycznym objawem tego schorzenia są zmiany skórne. U części chorych pojawiają się krwawe wybroczyny, pajączki naczyniowe, plamy czy żółtaczka. Zaburzenia krzepnięcia krwi przyczyniają się również do nieprawidłowych krwawień z błon śluzowych dziąseł czy nosa.
Dość często występują także zmiany na paznokciach, które obejmują zmatowienie i różowe prążki przy dalszej krawędzi. Ponadto u mężczyzn występuje zanik owłosienia na skórze klatki piersiowej i pod pachami oraz rumień na powierzchni dłoni i podeszwach stóp.
Objawy psychiczne u osób z marskością
Równie często jak dolegliwości fizyczne, w marskości wątroby pojawiają się objawy psychiczne, które wpływają na komfort życia pacjentów. Najczęściej doskwierają im problemy z koncentracją, zaburzenia nastroju i zaburzenia snu.
Leczenie marskości wątroby
W różnych chorobach wątroby leczenie wygląda inaczej, ale w związku z tym, że marskość to choroba postępująca, a uszkodzenia wątroby są nieodwracalne, to istotna jest jak najszybsza diagnoza i podjęcie odpowiedniej terapii.
Ze statystyk wynika, że 5-letnia przeżywalność wynosi około 50%, dlatego tak istotne są badania profilaktyczne i prowadzenie odpowiedniego stylu życia, co pozwala uchronić przed zachorowaniem, a w razie czego również szybko wykryć wszelkie nieprawidłowości.
Farmakoterapia
Podstawą leczenia marskości wątroby jest zmiana stylu życia i stosowanie odpowiedniej diety oraz farmakoterapia, którą dobiera się do występujących objawów. Na przykład u pacjentów z wodobrzuszem, stosuje się leki moczopędne, takie jak spironolakton oraz preparaty wyrównujące zaburzenia elektrolitowe. W cięższych przypadkach, natomiast wykonuje się nakłucie jamy otrzewnej, co pozwala pozbyć się zalegającego płynu lub zespolenie pomiędzy krążeniem wrotnym, a systemowym (TIPS).
U chorych, u których pojawia się jawne nadciśnienie wrotne, objawiające się np. żylakami przełyku, zaleca się stosowanie leków obniżających ciśnienie w układzie wrotnym, takich jak niektóre betablokery (np. karwedilol, nadolol) oraz statyny (np. simwastatyna).
Przeszczep wątroby
Przeszczep wątroby to jedyna metoda pozwalająca na wyleczenie marskości wątroby. Jednak istnieje wiele przeciwwskazań, a jednym z nich jest aktywne uzależnienie od alkoholu.
Niestety wielu pacjentów z marskością wątroby nie stosuje się do zaleceń i cały czas pije alkohol. To sprawia, że niewiele osób kwalifikuje się do tego zabiegu.
Medyczna marihuana w leczeniu marskości wątroby – czy to możliwe?
Medyczna marihuana zawiera wiele różnych substancji leczniczych, które wykazują liczne właściwości zdrowotne. Dzięki temu, możliwe jest leczenie dolegliwości i chorób, takich jak m.in. borelioza, fibromialgia, nowotwory, reumatoidalne zapalenie stawów i stwardnienie rozsiane. Dodatkowo u niektórych pacjentów, stosowanie marihuany może zatrzymać rozwój choroby.
Terapia medyczną marihuaną może być również pomocna w walce z chorobami wątroby, takimi jak marskość wątroby, wirusowe zapalenie wątroby czy stłuszczenie wątroby, ponieważ kannabinoidy posiadają zdolność zmniejszania stanów zapalnych i są skuteczne w łagodzeniu wielu różnych objawów.
Leczenie uszkodzenia wątroby medyczną marihuaną – badania
Wielu pacjentów z chorobami wątroby nie zdaje sobie sprawy, że za pomocą medycznej marihuany można poprawić funkcjonowanie i komfort życia. Z badań jednak wynika, że niektóre związki konopne, głównie CBD, wywierają pozytywny wpływ na ten narząd i są skuteczne w redukcji stanu zapalnego, poprawie funkcji wątroby czy łagodzeniu objawów związanych z chorobą. Z kolei drugi najważniejszy kannabinoid występujący w dużej ilości w konopiach – THC (tetrahydrokannabinol), może niekorzystnie wpływać na zwłóknienie i uszkodzenie wątroby.
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie “World Journal of Hepatology” w 2020 roku naukowcy odkryli, że osoby długotrwale przyjmujące marihuanę wykazują niższe ryzyko rozwoju niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD) w porównaniu do grupy osób, które nie stosowały konopi indyjskich.
Jednak w badaniu zaobserwowano również, że palenie marihuany wiąże się z częstszym występowaniem wodobrzusza, czyli jednego z charakterystycznych objawów marskości wątroby, ale nie ma statystycznie istotnej różnicy w częstości pojawiania się krwawień z żylaków, nadciśnienia wrotnego, żylaków i marskości wątroby.
CBD a marskości wątroby
W związku z tym, że THC może negatywnie wpływać na wątrobę w przypadku jej uszkodzenia, to chorym zaleca się stosowanie preparatów z kannabidiolem CBD, który uznawany jest za bezpieczny ze względu na brak właściwości psychoaktywnych.
CBD jest również dobrze tolerowany przez pacjentów i nie wykazuje tak wielu działań niepożądanych, jak tetrahydrokannabinol. Dlatego kannabidiol jest tak często stosowany przez pacjentów z różnymi chorobami oraz tych, którzy obawiają się wypróbować działania marihuany na swoim organizmie.
Jedno z badań było szczególnie korzystne dla tego związku konopnego. Wykazało bowiem, że CBD pozytywnie wpływa na wątrobę, wykazując działanie hepatoprotekcyjne, czyli ochronne na komórki wątroby, a także działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające.
Co ciekawe, kannabidiol posiada również zdolność zapobiegania zwłóknieniom, co jest istotne w zmniejszaniu produkcji kolagenu, czyli procesie, który przyczynia się m.in. do zwłóknienia wątroby. Dodatkowo według niektórych badań, CBD jest w stanie zmniejszyć część zmian w wątrobie spowodowanych m.in. dietą czy piciem alkoholu oraz uśmierzyć ból, który pojawia się w odpowiedzi na ucisk tego narządu na otaczające nerwy i tkanki.
Medyczna marihuana a marskość wątroby – podsumowanie
Kannabinoid CBD zawarty w medycznej marihuanie posiada wiele właściwości leczniczych, które mogą przynieść poprawę w leczeniu marskości wątroby i innych chorób tego narządu. Jest w stanie m.in. poprawić parametry wątroby, zmniejszyć stan zapalny, zapobiegać zwłóknieniom, a także chronić komórki wątroby przed uszkodzeniem.
Jednak mimo tak optymistycznych wyników potrzebne są dalsze badania, które dadzą dokładniejsze informacje, na przykład dotyczące tego, czy medyczna marihuana z wysokim stężeniem kannabidiolu i niewielką ilością THC może być tak samo skuteczna jak samo CBD i czy rzeczywiście zawarty w niej THC może oddziaływać niekorzystnie na wątrobę.
