Czym są terpeny?
Terpeny to duża grupa lotnych cząsteczek aromatycznych, które naturalnie występują w roślinach i odpowiadają za ich aromat i smak. Mogą działać odstraszająco, chroniąc roślinę przed niebezpieczeństwem, lub wabiąco, przyciągając owady zapylające.
Stanowią główny składnik olejków eterycznych i można znaleźć je wszędzie m.in. owocach, drzewach, kosmetykach, a nawet środkach czystości. Stężenie terpenów w roślinach waha się od 1 do 10%, a na ich rozwój wpływa wiele czynników, np. pogoda, klimat czy stosowane nawozy.
Terpeny występują we wszystkich odmianach konopi i do tej pory zidentyfikowano ich ponad 100. Odpowiadają za charakterystyczny smak konopi, zapach, a także unikalne właściwości. W porównaniu do kannabinoidów, dopiero zyskują na popularności, ale dotychczas przeprowadzone badania wykazały ich pozytywne działanie na ludzki organizm.
Rodzaje terpenów konopnych
Terpeny wytwarzane są w tym samym miejscu co kannabinoidy, czyli wewnątrz gruczołów żywicznych konopi, tzw. trichomach. Mogą działać bezpośrednio lub w połączeniu z kannabinoidami. W żeńskich kwiatach konopi, z których pozyskuje się medyczną marihuanę, dominują głównie linalol i pinen.
Większość terpenów uzyskuje najlepsze działanie w połączeniu z kannabinoidami. Zostało to dokładnie zbadane i nazwane efektem synergii (ang. effect entourage). Efekt synergii to zjawisko, w którym połączenie kilku związków roślinnych wykazuje więcej korzyści dla organizmu, niż gdy podawane są pojedynczo.
Jak działają terpeny konopne?
Terpeny działają na organizm na wielu różnych płaszczyznach, a ich dokładne właściwości zależą od rodzaju związku zawartego w konopiach. Wykazują szerokie spektrum działania, ponieważ łączą się z receptorami zlokalizowanymi w mózgu, wpływając na jego funkcjonowanie.
Terpeny posiadają m.in.:
- działanie przeciwbólowe,
- działanie uspokajające,
- działanie wykrztuśne,
- właściwości przeciwzapalne,
- właściwości rozluźniające mięśnie.
Ponadto wykazują zdolności łączenia się neuroprzekaźnikami – m.in. dopaminą i serotoniną, zwiększając ich poziom w organizmie i przyczyniając się do poprawy samopoczucia. Co ważne, nie wykazują działania psychoaktywnego.
Właściwości terapeutyczne terpenów konopnych
Linalol to terpen o charakterystycznym kwiatowym aromacie. Występuje m.in. w lawendzie i cynamonie. Jego działanie polega na modulacji neuroprzekaźników glutaminianu i kwasu gamma-aminomasłowego (GABA). Linalol znany jest z właściwości uspokajających, odprężających i zmniejszających stres. Ponadto wykazuje efekt przeciwlękowy i przeciwdepresyjny.
Pinen to jeden z głównych terpenów występujących w konopiach. Posiada dwa izomery, które nieco różnią się budową i właściwościami – alfa-pinen i beta-pinen. Alfa-pinen bierze udział w tworzeniu receptorów kannabinoidowych CB2. Występuje w sośnie, rozmarynie czy bazylii. Wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwlękowe i usprawniające pamięć. Ponadto ma właściwości rozszerzające oskrzela, dzięki czemu wspomaga leczenie chorób układu oddechowego. Beta-pinen występuje m.in. w kminku i chmielu. Jego głównym zadaniem jest poprawa zdolności kognitywnych, takich jak koncentracja i szybkość reakcji.
Mircen nadaje roślinom i owocom charakterystyczny owocowo-ziemisty zapach i smak. Można go znaleźć m.in. w mango, chmielu, bazylii i chmielu, jednak jego największa ilość znajduje się w konopiach. Jego działanie zwiększa przepuszczalność błon komórkowych, co umożliwia innym terpenom i kannabinoidom szybsze przedostanie się do komórek organizmu. Ponadto, posiada właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i wykazuje działanie uspokajające.
Właściwości terpenów – badania
Metaanaliza badań wykazała, że terpeny oddziaływują na wiele neuroprzekaźników, takich jak GABA, glutaminian, serotonina, dopamina i acetylocholina. Korzystnie wpływają również na stan zapalny, stres oksydacyjny i regenerację układu nerwowego. Ich dokładny mechanizm nie jest jak dotąd poznany, ale przypuszcza się, że jest związany ze zmianą sygnalizacji neurochemicznej i neurotroficznej w mózgu. Istnieją dowody, że linalol i pinen wykazują podobną skuteczność do leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, przeciwlękowych i przeciwdepresyjnych. Ponadto wykazują mniej działań niepożądanych, takich jak sedacja i upośledzenie ruchowe.
Badania przedkliniczne i in vitro wykazały również, że terpeny wpływają na układ nerwowy na różnych obszarach. Hamują stan zapalny i działają przeciwutleniająco w przypadku choroby Alzheimera, nefropatii cukrzycowej, udaru, niedokrwienia serca i stanach bólowych. Zauważono również wyraźną poprawę funkcji poznawczych i kognitywnych.
Terpeny konopne – podsumowanie
Terpeny konopne posiadają liczne właściwości lecznicze, które zwiększają działanie kannabinoidów, co przekłada się na poprawę stanu pacjenta. Istniejące badania sugerują, że terpeny mogą wspomagać m.in. leczenie zaburzeń poznawczych, bezsenności, lęku i depresji.
Jednak potrzeba więcej badań, które określą ich dokładną dawkę i drogę podania. Istotne są również informacje, czy długoterminowe stosowanie linalolu i pinenu jest bezpieczne oraz czy wykazują taką samą skuteczność po krótkim i długim czasie przyjmowania.
Mimo to, właściwości terpenów z pewnością mogą przyczynić się do odkrycia nowych leków stosowanych m.in. w psychiatrii i chorobach neurologicznych.
