Skolioza. Przyczyny, rodzaje, leczenie schorzenia.

Skolioza określana jest jako boczne skrzywienie kręgosłupa, a w profesjonalnym słownictwie – skrzywienie trójpłaszczyznowe. Najczęściej pojawia się w dzieciństwie, a bez odpowiednio wcześnie wdrożonej rehabilitacji pozostaje z chorym na całe życie i utrudnia codzienne funkcjonowanie.

W zaawansowanym stadium może prowadzić nawet do trudności z oddychaniem i krążeniem. 

Znaczne wykrzywienie kręgosłupa powoduje też inne dolegliwości m.in. przewlekły ból. Specjaliści coraz częściej zalecają chorym stosowanie medycznej marihuany. Oczywiście, nie pomoże ona w przywróceniu kręgosłupowi właściwego kształtu. Jednak z powodzeniem zmniejszy dolegliwości bólowe, a tym samym poprawi jakość codziennego życia. 

Skolioza – charakterystyka

Choroba określana jest jako “skrzywienie trójpłaszczyznowe”. Wynika to z faktu, że kręgosłup jest nadmiernie wygięty w trzech płaszczyznach. Najczęściej skrzywienia obejmują odcinek szyjny, piersiowy lub obszar pomiędzy fragmentem piersiowym a lędźwiowym. Rzadko występują w samym odcinku lędźwiowym.

O skoliozie mówimy, kiedy wygięcie kręgosłupa przekracza 10° według metody Cobba. Obejmuje skrzywienie w płaszczyźnie:

• czołowej (boczne)
• strzałkowej (lordo- lub kifoskolioza)
• poprzecznej (rotacja lub torsja kręgów)

Choroba występuje u ponad 10 proc. populacji. Zazwyczaj stwierdzana jest w wieku szkolnym lub wczesnoszkolnym. 7 razy częściej dotyka dziewcząt niż chłopców – odsetek ten wzrasta wraz ze stopniem wykrzywienia kręgosłupa{{{Jacek Wilczyński, Boczne skrzywienia kręgosłupa. Rozpoznanie i korekcja. Część 1. Kielce: Wszechnica Świętokrzyska, 2000}}}.

Skolioza – przyczyny

W przypadku 85 proc. przyczyny skoliozy nie są znane{{{Jacek Wilczyński, Boczne skrzywienia kręgosłupa. Rozpoznanie i korekcja. Część 1. Kielce: Wszechnica Świętokrzyska, 2000}}}. Określane są one jako skoliozy idiopatyczne.

Wśród prawdopodobnych powodów powstania nadmiernego wykrzywienia kręgosłupa wymieniane są:

• brak aktywności sportowej,
• siedzenie w nieprawidłowych pozycjach,
• wrodzone lub nabyte nieprawidłowości w strukturze kręgosłupa.

U wielu chorych występują dodatkowe dolegliwości m.in. asymetryczna struktura pnia mózgu, zaburzenia czucia i równowagi, produkcji płytek krwi i kolagenu. Znaczenie mogą mieć również czynniki genetyczne. 

Bywa, że skrzywienie trójpłaszczyznowe wynika z innych chorób m.in. guzów kości, dystrofii mięśniowej, przepukliny krążka międzykręgowego, porażenia mózgowego lub schorzeń płuc. Może też powstać wskutek operacji wykonywanych w okolicach klatki piersiowej w dzieciństwie.

U dorosłych skrzywienie trójpłaszczyznowe czasem pojawia się wskutek zwyrodnień stawów lub osteoporozy. 

Skolioza – objawy

Wystąpienie choroby określa się na podstawie prześwietlenia kręgosłupa. Jednak zazwyczaj objawy skoliozy można dostrzec gołym okiem. Zaliczają się do nich:

• wykrzywienie kręgosłupa w charakterystyczne S, najczęściej w prawo w odcinku piersiowym 
• nadmierne wystawanie łopatek, zazwyczaj nierównomierne 
• podwyższenie barku z jednej strony 
• nierówne wcięcia w talii 
• tzw. garb żebrowy, czyli wystające żebra wypychane przez kręgi
• czasami podwyższenie jednego z bioder
• u dziewcząt optyczna dysproporcja w rozmiarze piersi 
• wał lędźwiowy 

Diagnostyka schorzenia

Przy podejrzeniu nadmiernego wykrzywienia kręgosłupa, należy udać się do ortopedy dziecięcego. Podstawą diagnostyki skoliozy jest wykonanie RTG. Pozwala ono określić stopień wygięcia kręgosłupa, torsje lub rotacje kręgów i obecność sklinowaceń. Oprócz tego lekarz sprawdza, czy nie występują inne nieprawidłowości w budowie klatki piersiowej i miednicy. RTG pozwala również określić tzw. wiek szkieletowy i stopień dojrzałości kręgosłupa.

Czasem w diagnostyce skoliozy wykorzystywane są metody komputerowe: technika Moira, ISIS, technika pojemnościowa, badanie przy pomocy posturometru lub systemu Metrecom. W celu dokładniejszego zbadania zmian wewnętrznych w kręgosłupie wykonuje się trójwymiarową tomografię komputerową, jądrowy rezonans magnetyczny lub USG.   

Rodzaje skolioz

Rodzaje skrzywień kręgosłupa różnią się w zależności od przyjętego podziału. Najbardziej ogólnym z nich jest rozróżnienie na:

• skoliozy funkcjonalne – wykrzywienia osiągają niewielkie rozmiary, zazwyczaj występują w odcinku lędźwiowym i związane są ze skróceniem jednej z kończyn lub przykurczem biodra;
• skoliozy strukturalne – znaczne wykrzywienia kręgosłupa, nieprawidłowości w budowie kręgów, zniekształcenia prowadzą do trudności w oddychaniu i zaburzeń krążenia, niekiedy obejmują również miednicę; posiadają wewnętrzny podział skolioz w związku z ich etiologią: idiopatyczne, wrodzone i porażenne. 

Inne wyodrębnione rodzaje skoliozy opierają się na lokalizacji skrzywień (piersiowa, lędźwiowa lub szyjna), liczbie łuków (jedno-, dwu- i wielołukowe) czy wielkości kąta wygięcia kręgosłupa.

Jednym z najczęściej stosowanych kryteriów jest również wiek, w którym po raz pierwszy stwierdzono skrzywienie. W tym przypadku wyszczególniane są odmiany wczesnodziecięce (od 0 do 3 lat), dziecięce (od 3 do 8 lat) i dorastające (w okresie dojrzewania).   

Leczenie skoliozy

Metodę leczenia skoliozy dobiera się do wieku pacjenta i stopnia skrzywienia kręgosłupa. Jest to długotrwały proces, który wymaga cierpliwości i systematyczności. Pomimo tego, skrzywienia trójpłaszczyznowego nie należy zaniedbywać.

Niewłaściwa terapia lub jej brak mogą doprowadzić do kalectwa, zaburzeń neurologicznych, niewydolności krążeniowo-oddechowej lub przedwczesnej śmierci. 

Niewielkie wykrzywienia kręgosłupa leczone są rehabilitacją ruchową. Zaleca się gimnastykę korekcyjną i sporty poprawiające elastyczność m.in. karate, balet czy taniec.

Skrzywienia powyżej 20° wymagają noszenia gorsetu ortopedycznego lub operacji. Całkowite wyleczenie jest możliwe właściwie jedynie w wieku niemowlęcym przy użyciu metody Min Mehty, która polega na czasowym noszeniu przez dziecko opatrunku gipsowego na całym tułowiu. U starszych dzieci i dorosłych rehabilitacja zapobiega jedynie pogłębianiu skrzywienia i związanych z tym powikłań.      

Leczenie skoliozy medyczną marihuaną 

Skolioza i związane z nią leczenie często powodują ból. W takim przypadku lekarze zalecają zazwyczaj zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a w skrajnych przypadkach uzależniających opioidów.

Leczenie chirurgiczne lub przy użyciu gorsetu ortopedycznego powoduje stan zapalny w tkankach kręgosłupa. Stosowanie medycznej marihuany może pomóc w zmniejszeniu zapalenia. 

Nie przeprowadzono badań skupionych na wpływie konopi indyjskich konkretnie na osoby chorujące na skoliozę. Jednak przeciwbólowe i przeciwzapalne działanie kannabinoidów zostało potwierdzone wielokrotnie.

Właściwości przeciwbólowe medycznej marihuany

Badacze doszli do wniosków, że medyczna marihuana potrafi zastąpić leki opioidowe. W badaniu z 2017 roku aż 97 proc. badanych było w stanie zmniejszyć ilość zażywanych farmaceutyków przeciwbólowych po włączeniu do leczenia konopi indyjskich. Duża część z nich przyznała, że efekty medycznej marihuany są porównywalne z odczuwanymi po opioidach.

Mówiąc o leczeniu medyczną marihuaną, warto również zdawać sobie sprawę z działań niepożądanych. Skutki palenia marihuany są znacznie mniejsze i mają łagodniejszy przebieg w porównaniu do działań niepożądanych po przyjęciu leków przeciwbólowych.

Kannabinoidy są z sukcesem stosowane w terapii bólów pochodzenia mięśniowo-szkieletowego. Przegląd badań skupionych na tym temacie potwierdził, że u 72 proc. badanych z różnymi schorzeniami medyczna marihuana przynosi ukojenie w bólu.

Działa w przypadku chorób takich jak:

• fibromialgii,
• stwardnienia rozsianego,
• artretyzmu,
• urazach ortopedycznych,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• choroby rdzenia kręgowego,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Efekty terapii medyczną marihuaną były również zauważalne u osób z bólem pleców, więc można wysunąć wnioski, że konopie sprawdzą się także w przypadku skoliozy.

Medyczna marihuana a skolioza – podsumowanie

Stosowanie medycznej marihuany powinni rozważyć zwłaszcza pacjenci, którym ból utrudnia codzienne funkcjonowanie lub są zmuszeni do przyjmowania opioidów. Konopie indyjskie mają zdecydowanie mniej skutków ubocznych i mniejszy potencjał uzależniający. Chociaż leczenie medyczną marihuaną skoliozy nadal wymaga zgłębienia, warto przemyśleć włączenie jej do swojej terapii.