Wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Objawy, leczenie.

WZJG – co to jest?

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – WZJG (łac. colitis ulcerosa) jest przewlekłą chorobą o podłożu immunologicznym, która powoduje zapalenie błony śluzowej okrężnicy i odbytnicy. Choroba ta, wiąże się ze znaczną zachorowalnością i obniżoną jakością życia. W Europie Zachodniej i w Ameryce Północnej, zapadalność na WZJG wynosi średnio 20 przypadków na 100 tys. mieszkańców.

Zakładając, że w Polsce zapadalność na tę chorobę nie odbiega od średniej europejskiej, rocznie powinno być rozpoznawane około 700 przypadków WZJG a liczba chorych może już przekraczać znacznie 50 000. 

Jednak częstość występowania wrzodziejącego zapalenia jelita grubego gwałtownie rośnie w państwach azjatyckich i miejscach takich jak Hongkong czy Korea Południowa i Singapur. Jak podają dane, śmiertelność we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego jest najwyższa w pierwszych latach aktywności tej choroby. Jednak długoterminowa śmiertelność, we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego wynika ze zwiększonego ryzyka raka okrężnicy.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego charakteryzuje się objawami, takimi jak: biegunka, krwawienie z odbytu, śluz w stolcu i ból brzucha. Jest to jedna z grupy chorób, zwanych chorobami zapalnymi jelit. Należy do nich również choroba Leśniowskiego-Crohna. 

Dawniej rozróżniano wyraźnie te dwie choroby. Obecnie, objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Crohna uważane są za nieokreślone zapalenie jelita grubego. Z badań wynika, że około 10 proc. pacjentów może mieć objawy ich obydwu. 

Najważniejszą cechę wrzodziejącego zapalenia jelita grubego stanowi zapalenie błony śluzowej odbytnicy i okrężnicy. Istnieje jednak grupa osób u której choroba ta może mieć wpływ na całą okrężnicę.

Najczęstsze objawy wrzodziejącego jelita grubego to:

•     krwawe stolce,
•     uporczywa biegunka,
•     skurcze brzucha,
•     luźne wypróżnienia,
•     utrata apetytu i zmniejszenie masy ciała,
•     zmęczenie i brak energii.

Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego mogą podlegać remisji (uśpieniu) przez kilka miesięcy, a nawet lat. Ostatecznie jednak powracają, a poprzez swoją nieprzewidywalność utrudniają rozpoznanie i opracowanie prawidłowego leczenia.

Skąd się bierze wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

WZJG jest konsekwencją nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego. Schorzenie to powoduje pojawienie się błędu w odpowiedzi systemu immunologicznego.

Zarówno bakterie i jedzenie, zaczynają być postrzegane jako atak na organizm, który wysyła białe krwinki do błony śluzowej jelit. Ta reakcja powoduje owrzodzenie jelita grubego i długotrwały stan zapalny.

Jak wyleczyć wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

Leczenie wrzodziejącego zapalenie jelita grubego polega na zmniejszeniu stanu zapalnego i towarzyszących chorobie objawów. W tym celu stosuje się preparaty kwasu 5-aminosalicylowego (np. mesalazyna) w postaci tabletek, czopków doodbytniczych lub wlewów. W zależności od objawów i nasilenia choroby dodatkowo podaje się glikokortykosteroidy i leki immunosupresyjne. W ciężkich przypadkach konieczne jest chirurgiczne usunięcie części lub całego jelita grubego.

Czy kannabinoidy mogą pomóc chorym?

W badaniach laboratoryjnych i na modelach zwierzęcych wykazano, że konopia indyjska i niektóre kannabinoidy zmniejszają nasilenie stanu zapalnego. Sugeruje to, że mogą one pomóc osobom z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Na przykład kannabidiol (CBD) wykazuje działanie przeciwzapalne u myszy.

Jak się okazuje, chociaż WZJG różni się od choroby Crohna, oba mają wspólne objawy, które można leczyć za pomocą marihuany leczniczej. W 2013 r. przeprowadzono badanie testujące wpływ marihuany na objawy Crohna. Pacjentom przez osiem tygodni leczenia, podawano marihuanę lub placebo. Ci, którzy otrzymywali marihuanę, przeszli do remisji i zgłosili wzrost apetytu oraz poprawę jakości ich snu. Badanie dowiodło, iż marihuana medyczna może leczyć stany zapalne, brak apetytu, ogólny ból i wyczerpanie zgłaszane przez osoby z WZJG.

Ponadto, kannabinoidy aktywują receptory CB1 tkwiące w komórkach nerwowych jelit, dzięki czemu mięśnie jelit wyraźnie się odprężają, a skutki biegunki są w mniejszym stopniu uciążliwe i mniej bolesne. 

Zapewne nie wszyscy wiedzą, że organizm ludzki produkuje tzw. endokannabinoidy, które mają wpływ na przepuszczalność nabłonka jelitowego w czasie zapalenia, a ich nadprodukcja może szkodzić jelitom. Zdaniem naukowców, można temu zapobiec. Używając roślinnych fitokannabinoidów – THC i CBD, dzięki którym komórki śluzówki jelit mogą z powrotem odzyskać funkcję bariery ochronnej.

Badania naukowe

Jak wyjaśnia dr Karen Wright z Uniwersytetu w Lancaster, śluzówka jelit jest pewnego rodzaju barierą. Chroni ona układ pokarmowy przed szkodliwymi związkami i mikroorganizmami. Jednak u osób z nieswoistymi zapaleniami jelit, jak choroba Leśniowskiego Crohna czy WZJG, staje się ona nieszczelna. Powodując, przepuszczanie bakterii do głębszych tkanek, stając się powodem reakcji zapalnej.

Zespół naukowców kierowany przez dr Karen Wright  udowodnił iż, komórki, odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie jelit oraz kontrolujące odpowiedzi zapalne układu immunologicznego reagują na działanie kannabinoidów. 

Czy marihuana medyczna daje objawy uboczne przy leczeniu WZJG?

Ponieważ konopie indyjskie modulują układ endokannabinoidowy, który działa na układ nerwowy i funkcję komórek odpornościowych, przypuszcza się, że marihuana i jej pochodne mogą wywierać terapeutyczny wpływ na wrzodziejące zapalenie jelita grubego. 

W badaniu porównującym kapsułki zawierające olej konopny z placebo nie wykazano różnicy w częstości remisji po 10 tygodniach, albowiem u 24 proc. uczestników przyjmujących kannabidiol uzyskano remisję kliniczną, w porównaniu z 26 proc. osób otrzymującymi placebo.

Badanie wykazało jednak lepszą jakość życia osób przyjmujących olej konopny w porównaniu z pacjentami zażywającymi placebo. Wprawdzie zaobserwowano więcej działań niepożądanych u uczestników przyjmujących olej konopny, jednakże skutki uboczne miały nasilenie łagodne lub umiarkowane.

Najczęściej zgłaszane działania niepożądane obejmowały zawroty głowy, zaburzenia uwagi, bóle głowy, nudności i zmęczenie. U żadnego pacjenta z grupy przyjmującej olej z konopi indyjskich nie wystąpiły poważne działania niepożądane. 

Medyczna marihuana a wrzodziejące zapalenie jelita grubego – podsumowanie

Terapia medyczną marihuaną może pomóc pacjentom z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Jej działanie przyczynia się do zmniejszenia stanu zapalnego i dolegliwości bólowych, co korzystnie wpływa na jakość życia osób chorych.

Jednak jak dotąd nie wykazano remisji wzjg po podaniu medycznej marihuany, chociaż wiele zależy również od stopnia zaawansowania choroby.